Ik heb diverse lijmen in kaart gebracht en technieken voor positionering bedacht. Een combinatie van verschillende technieken is ook mogelijk. Te denken valt aan een verbindings element, waarbij twee scherfdelen tijdelijk bijeen gehouden worden. Deze zou met een cyanoacrylaat lijm kunnen worden aangebracht. Deze verankering en de verbindingslijm zou later verwijderd kunnen worden.

Verlijmingsmogelijkheden in kaart brengen

Er zijn verschillende lijmtypes, verschillend van viscositeit en uithardingstijd. Ook zijn er verschillende verbindingselementen mogelijk, van plastic, metaal of papier.

De optie die door in Makkum gebruikt wordt bij tegelrestauratie bleek voor de Atlas scherven niet geschikt. Waarschijnlijk zijn de terracotta scherven te poreus voor deze methode. De lijm trekt te diep in de scherf en laat niet genoeg over om de verbinding mee tot stand te brengen.

Capillaire werking cyanoacrylaat werkt niet

De zelfgemaakte metalen verbinding bleek zeer geschikt, aangezien de lijm snel kan uitharden, de vorm van het verbindingselement een beetje kan worden aangepast aan de vorm van de scherf en het verlijmingsoppervlak beperkt kan blijven. De reversibiliteit van deze verbinding en zijn verlijming moet nog bekeken worden.

Combinatie van technieken

Afhankelijk van suggesties en ideeën van Simon Starling ten aanzien van aesthetiek en concept kunnen straks technieken worden gecombineerd. Suggesties van lezers zijn bijzonder welkom.

Overzicht
Overzicht

Allereerst zijn de nummers op de scherven aangebracht. Dit om straks de scherflocatie na de val in relatie te kunnen brengen met de scherflocatie in het beeld. We kunnen op die manier de uitwaaiering van de scherven en de manier van vallen met elkaar vergelijken.

Nummering

Een groot probleem vormt de kwetsbaarheid van de 'sauslaag' die is aangebracht. Hierdoor is het tijdelijk tapen van scherven niet mogelijk. Alleen aan de binnenzijde is tape aan te brengen. Maar op die manier worden scherven niet goed in positie gehouden. Daarom is het belangrijk alvast na te denken over een positionering van de scherven tijdens uitharding van de lijm.

Reconstructie

Het is bijzonder wenselijk dat scherven na verlijming eventueel nog kunnen worden gecorrigeerd. Daarom is het belangrijk een thermoplastische lijm te gebruiken. Hierbij valt te denken aan zoiets als Paraloid B72. Maar het verwijderen van de lijmresten met aceton zou dan een groot probleem vormen. De kwetsbare verflaag zou makkelijk aangetast kunnen worden.

Reconstructie

In de Makkummer Aardewerk Fabriek worden tegels vastgezet met een cyanoacrylaat lijm. Deze wordt op de breuknaad aangebracht en trekt er capillair in. Binnen enkele seconden hardt deze lijm uit.

De drie beelden zullen uiteindelijk teruggeplaatst gaan worden op hun sokkels. Onderin de beelden zit een gat. Dit gat zou eventueel gebruikt kunnen worden bij de bevestiging van de beelden op de sokkel. Hiervoor verantwoordelijk is Igor Santhagens, projectleider Museale Inrichting van het Rijksmuseum.

Gat in de voet van het beeld

Zijn plan is om eventueel een uitschuifbare pen in de sokkel aan te brengen. Deze pen wordt indien mogelijk tot het hoofd van het beeld uitgeschoven. De pen zal op de plaatsen waar hij in contact komt met de keramiek van een zachte laag voorzien worden, om beschadiging van de scherf te voorkomen.

Mogelijkheden voor een pen

Past er een pen van onder naar boven?

De opties voor bevestiging moeten bedacht worden alvorens de beelden verlijmd gaan worden. Nu is het nog mogelijk om het beeld van binnen goed te bestuderen en het zou kunnen zijn dat een bepaalde optie vereist dat er iets in het beeld moet worden aangebracht.

Schets van de contouren van het voetstuk

Daarom heb ik gekeken naar de mogelijkheden voor het aanbrengen van een pen en schetsen gemaakt van de voet van het beeld. De gaten zijn niet allemaal precies op dezelfde lokatie en sommige breuknaden lopen op slechts enkele centimeters afstand van het gat. Allemaal zaken om goed rekening mee te houden bij de keuze van een bevestigingsmethode.

In het hele Atlas project vormt de restauratie slechts een onderdeel. Voor mij natuurlijk een heel wezenlijk onderdeel, waardoor ik de kans grijp dit onderdeel onder de loep te nemen en te analyseren.

Het betekent niet dat die analyses daardoor meteen ook onderdeel worden van het concept. Het zijn in mijn optiek belangrijke onderdelen, die een bijdrage leveren aan de bestudering van mijn (ons) vakgebied. Maar dat maakt die ideeën niet noodzakelijkerwijs meteen een belangrijk aspect voor Simon Starling.

Natuurlijk is Simon geïnteresseerd in mijn gedachtengangen en tijdens de besprekingen over mogelijke behandelingen komen ze aan de orde. Maar ik wil gezegd hebben dat sommige elementen in deze webblog zijn opgezet met een vakinhoudelijke inhoud in gedachten.

Simon Starling is geen provocerend kunstenaar en zijn werken gaan niet over destructie an sich. Het onderdeel van de val vormt slechts een opstap naar een verder voerend verhaal over transformatie.

Als restaurator vormen contextverschuiving en transformatie belangrijke onderdelen van het dagelijks werk. Wij bestuderen de verschillende situaties waarin een kunstwerk zich heeft bevonden. We bekijken de context waarin we een object eventueel willen terugbrengen.

Tijdens het proces van aktieve conservering, en eigenlijk ook passieve conservering, dragen wij bij aan de (context)geschiedenis van een object. In het engels spreekt men in de aktieve conservering ook niet voor niets van intervention.

Het destructieve onderdeel van dit kunstproject is in dit opzicht ook een vorm van intervention (ingrijpen-tussenkomst). In dit geval niet om het object te behouden, maar om een breder verhaal over contextverschuivingen, transformatie en verschillende invalshoeken te vertellen. Het kunstproject brengt hierdoor belangrijke aspecten van ons vakgebied naar voren.