Om maar in termen van Simon zelf te blijven.

Na maanden van intensieve arbeid werden de jongens opgehaald door Gerlach. Labels om de nek moeten voorkomen dat ze door elkaar gehaald worden: lage sokkel - rood, middelste sokkel - blauw en hoge sokkel - zwart. Ook alle proefstukken, testmaterialen en nylon copie zijn naar het Ateliergebouw in Amsterdam teruggegaan. Daar zullen de Atlas beelden uiteindelijk op hun sokkels worden teruggeplaatst. Uitschuifbare metalen pennen zullen op de sokkels worden gemonteerd. Deze pen zal ervoor moeten zorgen dat het naar voren hellende beeld niet weer kan vallen!

Hiermee is het project bijna ten einde. Ik hoop jullie nog te kunnen trakteren op een laatste woord van Simon Starling.

Ook wil ik de behandeling en het hele project nog even met jullie nabespreken. De ontwerper en de schrijver van het bijbehorend boek over dit kunstwerk zullen nog langskomen.

De blog zal worden afgesloten met een laatste film over de plaatsing van de voorwerpen. Zullen ze er staan alsof er niets gebeurd is? Of zullen de 'thought processes' (het concept) van het resultaat zijn af te lezen?

Het maken van de fotoopstellingStefanie Grätz komt foto's maken voor het boek. In tegenstelling tot de foto's die ik maak, waarbij alleen het visueel maken van het behandelingsproces een rol speelt, besteedt Stefanie veel aandacht aan de manier waarop het onderwerp van de foto wordt weergegeven. Alhoewel ze dingen in situ, zoals ze er in het atelier bijliggen, wil vastleggen, let ze natuurlijk op de compositie van de foto.

Een potje nog wel of niet erbij, een grijze vlek die door de reflectie van de spiegel wordt gecreëert. Het zijn allemaal aspecten die door haar zorgvuldig worden afgewogen. Vanaf een trap dingen fotograferen in plaats van op ooghoogte, een deel van het atelier erbij of juist een detail ervan. Het was boeiend te zien op de polaroids hoe sommige aspecten groot verschil kunnen maken.

Tevens houdt ze in gedachten dat de foto's samen een geheel moeten vormen in het boek. Alhoewel de vormgevers van het boek zich zullen buigen over deze problematiek, heeft Stefanie daar zelf natuurlijk ook speciale gedachten en voorkeuren bij. Ze liet me zien hoe foto's naast elkaar gaan samenwerken. Het versterkt elementen of geeft tegenstellingen weer.

Mag niet aan licht worden blootgesteld

Foto van Simon die foto maakt
Op 7 juli kwam Simon Starling naar Nederland om 'his three men' te komen bekijken. Bepakt en bezakt stapte hij vroeg in de ochtend het atelier binnen. De drie Atlassen stonden al popelend op hem te wachten.

Ondanks het feit dat nog enkele delen niet teruggeplaatst waren (mede om een ingang naar binnen tot het laatste moment te kunnen bewaren - je weet maar nooit wat er nog bedacht gaat worden) was hij verrast door de mate van reconstructie. Dat het mogelijk was om uit die chaos nog drie beelden in deze staat te brengen!

We bespraken alle dingen die ik tijdens het behandelingsproces was tegengekomen en de beslissingen die ik daarin had genomen. Ik kon hem uitvoerig vragen stellen over zijn ideeën en zijn manier van werken. Verder vertelde hij over nieuwe werken waarmee hij nu bezig is. Het was een boeiende en gezellige dag en ik was bijzonder blij te horen dat de beslissingen die ik had genomen geheel in lijn waren met zijn ideeën over het werk. Het was gelukt om de uitgangspunten van het concept en tot een bepaald niveau de ethiek van mijn professie te combineren.

Door het feit dat ik drie verschillende lijmsoorten heb gebruikt voor de drie beelden en toch heb kunnen voorkomen dat de drie beelden een heel andere uitstraling hebben gekregen, heb ik ook mijn eigen technieken en ervaring kunnen vergroten. Door de val te reconstrueren en de schervenlocaties te bekijken heb ik het werk in een wetenschappelijk kader kunnen plaatsen. Door trouw te blijven aan mijn vakgebied heb ik het werk een 21st century, northern European context kunnen geven. Het is 'readable' geworden in de mate zoals Simon dat wenste.

Met gemiddeld 25 tot 30 scherven per dag vordert de reconstructie van de beelden.

Beeld lage sokkel

Beeld middelste sokkel

Reconstructie

Langzaam maar zeker vinden vele scherven hun plek terug in het beeld. Ondanks aspecten als het grote aantal scherven, de porositeit van de scherven en de kwetsbare verflaag op de scherven, beginnen de Atlassen langzaam completer te worden.

Reconstructie

Vele verschillende lijm- en verlijmingssuggesties zijn de revue gepasseerd. Cyanoacrylaten, epoxies, oplosmiddelenlijmen, polyurethaanlijm etc. Allerlei suggesties zijn uitgetest en de bevindingen vastgelegd.

Ook manieren om scherven bijeen te houden zijn bekeken. Inwikkelen als een mummie, scherven bijeenhouden in mallen gemaakt van de vierde copie, pleister aan de binnenzijde (minder kwetsbare) zijde, verbindingshaakjes in RVS of andere materialen etc.

Verbinding

Ook is nagedacht over het beschermen van de buitenlaag met Klucel of andere produkten.

Uiteindelijk is gekozen voor een drietal lijmen en een aantal verlijmingstechnieken. Deze zijn bij de reconstructie van de beelden toegepast. De uiterlijke verschijningsvorm van de beelden zal dezelfde zijn, maar de verlijmingen of verlijmingstechnieken zullen bij de beelden ieder anders zijn.

Oude restauratie

Groot probleem vormde de oude restauratie van één van de beelden. Ten eerste was het beeld, na gebakken en beschilderd te zijn, plotseling gebroken. Dat gebeurt vaker bij beelden van dit formaat en het verbaasde de maker dan ook dat de uitval zo laag was. Vreemd alleen is dat de breuk zich enige tijd na het bakken voordeed. Meestal gebeurt het tijdens het bakproces of bij het verwijderen uit de oven.