Verlijming

Reconstructie

Langzaam maar zeker vinden vele scherven hun plek terug in het beeld. Ondanks aspecten als het grote aantal scherven, de porositeit van de scherven en de kwetsbare verflaag op de scherven, beginnen de Atlassen langzaam completer te worden.

Reconstructie

Vele verschillende lijm- en verlijmingssuggesties zijn de revue gepasseerd. Cyanoacrylaten, epoxies, oplosmiddelenlijmen, polyurethaanlijm etc. Allerlei suggesties zijn uitgetest en de bevindingen vastgelegd.

Ook manieren om scherven bijeen te houden zijn bekeken. Inwikkelen als een mummie, scherven bijeenhouden in mallen gemaakt van de vierde copie, pleister aan de binnenzijde (minder kwetsbare) zijde, verbindingshaakjes in RVS of andere materialen etc.

Verbinding

Ook is nagedacht over het beschermen van de buitenlaag met Klucel of andere produkten.

Uiteindelijk is gekozen voor een drietal lijmen en een aantal verlijmingstechnieken. Deze zijn bij de reconstructie van de beelden toegepast. De uiterlijke verschijningsvorm van de beelden zal dezelfde zijn, maar de verlijmingen of verlijmingstechnieken zullen bij de beelden ieder anders zijn.

Oude restauratie

Groot probleem vormde de oude restauratie van één van de beelden. Ten eerste was het beeld, na gebakken en beschilderd te zijn, plotseling gebroken. Dat gebeurt vaker bij beelden van dit formaat en het verbaasde de maker dan ook dat de uitval zo laag was. Vreemd alleen is dat de breuk zich enige tijd na het bakken voordeed. Meestal gebeurt het tijdens het bakproces of bij het verwijderen uit de oven.

Oorzaak van zo'n breuk is meestal 'thermal stress'. Het kan zijn tijdens het verhitten van de oven of tijdens het afkoelen. Dat kan soms te snel of te langzaam gaan.

Ook al wordt tegenwoordig gebruik gemaakt van elektrische, computergestuurde ovens. Er kunnen toch plaatselijke temperatuursverschillen zijn bij zo'n groot beeld in de oven. Spanning komt veel voor bij gladde oppervlaktes, grote objecten met een dikke en dichte scherf, zoals in dit geval.

Waarschijnlijk is de maker al zeer voorzichtig geweest met de snelheid van opwarmen en afkoelen. Ook zal hij de temperatuur niet te hoog gemaakt hebben. Hierdoor blijft de scherf poreuser en worden de interne krachten verkleind. Toch zal het nog niet langzaam genoeg zijn geweest of de temperatuur (plaatselijk) nog net iets te hoog.

De scherven, allemaal gepositioneerd op het onderste gedeelte van het beeld, waren met een harde epoxy verlijmd. Niet altijd goed passend, wat waarschijnlijk ook moeilijk was gezien de spanning in het beeld.

Deze verlijming hebben de val grotendeels overleefd. Vaak zijn er nu breuken naast de lijmnaad ontstaan. Ik heb besloten de oude restauratie onderdeel te laten zijn van de geschiedenis van dit beeld. Daarom heb ik de oude verlijmingen niet ongedaan gemaakt, maar laten zitten.

Het beeld was dus al belast met interne spanning. Tevens is het deels verlijmd, niet altijd passend, met een harde lijm. Daarna is het beeld in de vele scherven gevallen. Voor mij bijzonder moeilijk om nog een goede reconstructie te maken.

Voor goede verlijming is kracht nodig

Vele scherven passen, zelfs zonder lijm te hebben toegepast, niet meer. Op diverse plaatsen in het beeld ontstaan grote kieren. Aan mij de taak om die plekken zoveel als mogelijk te beperken en ze misschien op minder zichtbare plaatsen te laten ontstaan (voor zover ik daar invloed op heb).

Beeld 1

Beeld 2